Phân biệt các loại đầu báo cháy phổ biến trên thị trường

Đầu báo cháy được biết là một thành phần quan trọng, gần như cốt lõi trong hệ thống báo cháy. Hiện nay có rất nhiều loại đầu báo cháy được ứng dụng trong hoạt động thông báo cháy dựa vào nhiều yếu tố.

PCCC Hà Nội sẽ giới thiệu đến cho các bạn một số cách phân biệt các loại đầu báo cháy phổ biến trong bài viết sau.

Đầu báo cháy là gì?

Đầu báo cháy hay còn biết là cảm biến báo cháy có tên tiếng Anh là Fire Detector Sensors. Đây là thiết bị có thể tự động cảm nhận các yếu tố có thể sinh ra đám cháy để cảnh bảo như là khói, tia hồng ngoại, nhiệt độ tăng, khí,.. sau đó kích hoạt báo động để gửi về trung tâm từ đó thông báo cho con người nhận biết.

Mỗi loại đầu báo cháy khác nhau sẽ có cấu tạo khác nhau, nhưng xét về tổng quan thì tất cả các thiết bị sẽ có một số bộ phận chính như là:

• Cảm biến: Bộ phận sẽ cảm nhận các sự thay đổi có trong môi trường và sau đó chuyển hóa sự thay đổi này thành tín hiệu. Khi các yếu tố đo đạc được vượt ngưỡng cho phép thì thiết bị sẽ kích hoạt báo động đến bo mạch xử lý.
• Bo mạch: Là mạch điện tử có thể tiếp nhận các tín hiệu từ cảm biến và sau đó chuyển tín hiệu này về cho bộ xử lý trung tâm.
• Phần thân: Là phần vỏ có chức năng bảo vệ cho đầu báo cháy.

Khi các yếu tố trong môi trường thay đổi như khói, khí CO2, nhiệt độ,.. thì cảm biến sẽ đưa các tín hiệu chuyển đến cho bo mạch và khi giá trị vượt ngưỡng cho phép thì bo mạch sẽ gửi các tín hiệu báo động đến cho trung tâm báo cháy để con người nhận biết.

Tìm hiểu: Quy trình lắp đặt hệ thống phòng cháy chữa cháy 2022.

Phân biệt các loại đầu báo cháy

Hiện nay trên thị trường đang có nhiều loại đầu báo cháy khác nhau nhưng nổi bật là 5 loại: đầu dò nhiệt, đầu báo dò khói, đầu dò khí gas và carbon monoxide, đầu dò đa cảm biến, đầu dò khẩn cấp,..

Tùy thuộc vào đặc điểm ở từng khu vực mà sẽ lựa chọn loại đầu báo cháy phù hợp. Sau đây là một số cách phân biệt các loại đầu báo cháy để bạn có thể dễ dàng nhận biết:

Đầu dò nhiệt

Đầu dò nhiệt có tên tiếng Anh là Heat Detector, đây là thiết bị hoạt động theo nguyên lý dựa vào 1 nhiệt độ cố định để so sánh và phát hiện sự thay đổi nhiệt độ có trong môi trường.

Lúc này đầu báo dò nhiệt sẽ kích hoạt báo động. Đây là một dạng thiết bị khởi động tự động có từ lâu đời nhất và cũng đáng tin cậy nhất trong số các đầu báo cháy. Mặc dù chúng có nhược điểm là thiết bị cho phản ứng chậm với đám cháy nhất trong số các loại có trên thị trường.

Đầu dò nhiệt có 2 loại thông dụng nhất là:

• Đầu báo nhiệt độ cố định: là đầu báo được cài đặt trước một khoảng nhiệt độ, khi nhiệt độ trong phòng đạt ngưỡng thì sẽ kích hoạt báo động. Vì đám cháy sẽ được hình thành từ trước và mất một khoảng thời gian mới đạt ngưỡng quy định nên sẽ có nhiều trường hợp ngọn lửa đã bắt đầu và lan rộng thì khi đó thiết bị đầu báo mới được kích hoạt.
• Đầu báo nhiệt gia tăng: là đầu báo cháy có thể cảm nhận sự gia tăng của nhiệt độ trong 1 khoảng thời gian nhất định. Đầu báo này sẽ được kích hoạt khi nhiệt độ xung quanh tăng từ 15 độ trở lên trong thời gian 1 phút. Không khí bên trong buồng của đầu dò nhiệt sẽ mở rộng để đáp ứng tốt sự gia tăng nhiệt và ép một màng ngăn kim loại dẻo để chống lại các tiếp điểm trong buồng từ đó giúp kích hoạt báo động. Thiết bị này vẫn yêu cầu ngọn lửa đã bắt đầu, phát triển thì chúng mới được kích hoạt.

Thường 2 loại đầu dò nhiệt sẽ được sử dụng kết hợp với các thiết bị báo cháy khác để cho hiệu quả nhận biết tốt nhất.

Đầu dò khói

Thiết bị này sẽ hoạt động theo nguyên lý khuếch tán và hấp thụ ánh sáng. Khi các phân tử khói truyền trong không khí sẽ ảnh hưởng đến dòng hạt ánh sáng chuyển động trong không khí thông thường, chúng làm che khuất các hạt ánh sáng. Cũng là nguyên nhân khiến cho các tia sáng bị khúc xạ và lệch đường truyền. Do đó mà đầu dò có thể nhận biết được và gửi thông báo đến trung tâm.

Có 3 dạng đầu dò khói cơ bản:

• Đầu dò khói ion hóa: Là đầu dò khói có 2 buồng chứa. Với 1 buồng để làm tham chiếu bù đắp cho các thay đổi về nhiệt độ, độ ẩm, áp suất xung quanh. Còn 1 buồng sẽ chứa nguồn phóng xạ để làm ion hóa không khí khi đi qua. Đây là nơi có dòng điện chạy qua giữa 2 cực. Và khi có khói vào buồng thì dòng điện sẽ sụt giảm, dựa vào đó đầu dò sẽ bắt động báo động.
• Đầu dò khói quang: đầu báo này hoạt động dựa vào hiệu ứng tán xạ ánh sáng Tyndall, khi tế bào quang điện và nguồn sáng được ngăn cách với nhau qua 1 buồng tối, sao cho nguồn sáng không rơi vào tế bào quang điện. Khi có khói đi vào buồng thì sẽ khiến cho ánh sáng từ nguồn bị phân tán đi, rơi vào tế bào quang điện từ đso đầu tế bào quang điện sẽ bắt đầu báo động.
• Đầu dò khói dạng beam: đầu báo này hoạt động theo cơ chế che khuất ánh sáng. Khi khói cản trở chùm sáng được tạo ra giữa nguồn sáng và tế bào quang điện thì tế bào quang điện sẽ đo lượng ánh sáng mà nó nhận được. Tín hiệu trong đầu ra tế bào quang điện sẽ được sử dụng để báo động.

Đầu dò khí gas và carbon monoxide

Thiết bị đầu dò này được chia làm 2 loại đầu báo cháy chính là:

• Đầu dò khí Carbon Monoxide (CO): Đây là thiết bị phát hiện điện tử được sử dụng để cảm nhận mức độ carbon monoxide có trong không khí từ đó nhận diện sự bùng phát của đám cháy. Nguyên nhân là do trong quá trình đốt cháy thì khí độc CO sẽ được sản sinh rất nhiều. Tuy nhiên trong đầu dò này có 1 tế bào điện hóa có thể cảm nhận được khí CO nhưng lại không phát hiện khói hay các sản phẩm đốt
• Đầu dò khí gas: Tương tự loại đầu dò khí CO, một số loại đầu dò khí gas có thể được sử dụng để tích hợp đo đạc khí CO

Đầu dò đa cảm biến

Đây là thiết bị có sự kết hợp với đầu vào từ cả cảm biến quang và cảm biến nhiệt, chúng được xử lý bằng 1 thuật toán phức tạp để tích hợp lại trong mạch đầu đo.

Thiết bị này sẽ trả về các giá trị đo đạc dựa trên phản hồi kết hợp giữa cảm biến quang và cảm biến nhiệt. Chúng được tạo ra để nhạy cảm với các đám cháy, cho kết quả nhanh chóng hơn.

Nút nhấn khẩn cấp

Đây là thiết bị được xếp vào nhóm những thiết bị kích hoạt báo cháy, chúng được bảo vệ bởi 1 lớp kính và cho phép nhân viên báo động bằng cách phá vỡ phần kính và nhấn nút báo cháy khẩn cấp đến cho trung tâm.

Cách phân loại khác

Ngoài những cách phân biệt các loại đầu báo cháy mà PCCC Hà Nội đã giới thiệu ở trên thì bạn cũng có thể phân biệt theo các yếu tố như:

Phân loại theo đặc điểm kỹ thuật

Dựa theo đặc điểm kỹ thuật ta có thể phân loại thành 2 loại đầu báo cháy là:

• Đầu báo cháy vùng (báo cháy thường): Được dùng cho hệ thống báo cháy theo vùng
• Đầu dò địa chỉ: Dùng cho các hệ thống báo cháy địa chỉ

Phân loại theo chế độ hoạt động

Phân biệt các loại đầu báo cháy theo chế độ hoạt động sẽ được chia làm 3 loại:

• Đầu báo cực đại
• Đầu báo vi sai
• Đầu báo kết hợp cực đại và vi sai

Phân loại theo điều kiện cung cấp năng lượng

Dựa vào điều kiện cung cấp năng lượng thì chúng ta cũng có thể phân thành 2 loại đầu báo cháy:

• Đầu báo chủ động: Có khả năng tự hoạt động mà không cần cung cấp các năng lượng đầu vào
• Đầu báo thụ động: Cần cung cấp nguồn điện, năng lượng đầu vào mới có thể hoạt động được 

Trên đây là những thông tin mà PCCC Hà Nội muốn chia sẻ đến bạn về cách phân biệt các loại đầu báo cháy thông dụng hiện nay. Hi vọng qua đó đã giúp bạn hiểu hơn về thiết bị phòng cháy chữa cháy và hệ thống báo cháy. Hẹn gặp lại bạn ở các bài viết chia sẻ PCCC khác trên trang.